Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2009

ὁράω-ῶ

Ι. ἐνεργητικό, 1. βλέπω, θεωρῶ, παρατηρῶ' ΟΜ Οδ 8.459 θαύμαζεν δ᾽ Ὀδυσῆα ἐν ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶσα ' ΟΜ Ιλ 21.108 οὐχ ὁράᾳς οἷος καὶ ἐγὼ καλός τε μέγας τε; | 2. ζῶ, ΟΜ Οδ 4.539 οὐδέ νύ μοι κῆρ ἤθελ᾽ ἔτι ζώειν καὶ ὁρᾶν φάος ἠελίοιο | 3. κοιτάζω κάπου, ἔχω στραμμένο κάπου τὸ βλέμμα μου, στρέφω τὴν προσοχή μου σὲ κάτι, παρατηρῶ προσεκτικά, ἐξετάζω, ΟΜ Ιλ 1.350 ὁρόων ἐπ᾽ ἀπείρονα πόντον | 4. προσέχω, παίρνω τὰ μέτρα μου, φυλάγομαι | 5. ἀναζητῶ, φροντίζω, προνοῶ γιὰ χάρη κάποιου | 6. καταλαβαίνω, ἀντιλαμβάνομαι, διακρίνω | 7. δοκιμάζω, ἐπιχειρῶ | 8. συναντῶ, βρίσκω.

ΙΙ. μέσο, 1. βλέπω, θεωρῶ, παρατηρῶ, ἀντιλαμβάνομαι, ΟΜ Ιλ 13.99 ὢ πόποι ἦ μέγα θαῦμα τόδ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶμαι δεινόν' ΟΜ Οδ 10.44 ἀλλ᾽ ἄγε θᾶσσον ἰδώμεθα, ὅττι τάδ᾽ ἐστίν, ὅσσος τις χρυσός τε καὶ ἄργυρος ἀσκῷ ἔνεστιν' ΟΜ Ιλ 10.439 τεύχεα δὲ χρύσεια πελώρια θαῦμα ἰδέσθαι ἤλυθ᾽ ἔχων | 2. ζῶ | 3. κοιτάζω κάπου, ἔχω στραμμένο κάπου τὸ βλέμμα μου, ΟΜ Ιλ 24.291 ὅς τε Τροίην κατὰ πᾶσαν ὁρᾶται' ΟΜ Ιλ 22.166 θεοὶ δ᾽ ἐς πάντες ὁρῶντο | 4. στρέφω τὴν προσοχή μου σὲ κάτι, παρατηρῶ προσεκτικά, ἐξετάζω | 5. δοκιμάζω, ἐπιχειρῶ, ΟΜ Οδ 21.159 αὐτὰρ ἐπὴν τόξου πειρήσεται ἠδὲ ἴδηται.

ΙΙΙ. παθητικό, 1. βλέπομαι | 2. φαίνομαι, ἐμφανίζομαι.

Ἐτυμ.:
Τὸ ὁρῶ ἀνάγεται στὴν ιε. ρίζα *wer-/ wor-=παρατηρῶ, προσέχω, φυλάσσω (πβ. ἀρχ. γερμ. wara=προσοχή, ποὺ θὰ ἀντιστοιχοῦσε μὲ τὸ *Fορα=φρουρά). Τὸ ῥῆμα παρουσιάζει ποικιλία θεμάτων στὸ σχηματισμὸ τῶν ἀρχικῶν του χρόνων: α) ὁ ἐνεστ. ὁρῶ ἀνάγεται σὲ θ. ορα- ἀπὸ τὸ ὁποῖο σχηματίζονται ὁ πρτ. ἑώρων, ὁ πρκ. ἑόρακα καὶ ὁ ὑπερσ. ἑωράκειν β) ἀπὸ τὸ θ. οπ- σχηματίζονται οἱ τύποι ὄψομαι, ὀφθήσομαι, ὤφθην, ὄπωπα, ὀπώπειν, ὦμμαι καὶ γ) ὁ ἀόρ. β΄εἶδον (< *ε-Fιδ-ον) ἀνάγεται στὸ θ. ιδ-(< weid-=βλέπω, γνωρίζω).

Δεν υπάρχουν σχόλια: