εἶμι

πορεύομαι, ἔρχομαι ἢ ὑπάγω (ἴδε ἔρχομαι) - αἱ σημασίαι ἔρχομαι ἢ ὑπάγω ἐξαρτῶνται ἐκ τῶν μορίων ἢ τῶν λέξεων μεθ’ ὧν συντάσσεται, οἷον, ἰέναι δεῦρο, εἴσω, θύραζε, κεῖσε, οἴκαδε κτλ.· πάλιν ἰέναι, ὑποστρέφειν, κτλ.· συχνάκις μετὰ συνυπαρχούσης ἐννοίας ἐχθρότητος ἢ ἐπιθέσεως, συχνάκις μετὰ τῶν μορίων ἄντα, πρός, ἐπί, Ὅμ.· ὡσαύτως, ὑπάγω, ἀπέρχομαι, Ὀδ. Β. 89, 367.

Β. μετ’ αἰτ., 1. μετ’ αἰτιατ. τόπου, εἰσέρχομαι, ὑπάγω εἰς..., ἐπεὶ πολλοὶ ἴσαν ἀνέρες ἡμέτερον δῶ Ὀδ. Α. 176· εὖτ’ ἂν ἴῃ Χαρίτων χορὸν ἱμερόεντα Σ. 194 | 2. μετὰ συστοίχου αἰτιατ., ὁδὸν ἰέναι Ὀδ. Κ. 103 | 3. διέρχομαι, τὸ μέσον τοῦ οὐρανοῦ, ἐπὶ τοῦ ἡλίου΄ - τοῦτο παρ’ Ὁμ. ἐκφέρεται διὰ τῆς γενικῆς, ἰὼν πεδίοιο=πορευόμενος διὰ τῆς πεδιάδος (πρβλ. ἀτύζομαι) Ἰλ. Ε. 597· χροὸς εἴσατο=διὰ τοῦ χρωτὸς διῆλθε (Σχόλ.), Ν. 191.

Γ. μετ’ ἀπαρεμ. μέλλ., ἐεισάσθην... συλήσειν=ὥρμησαν... ὅπως συλήσωσιν, Ο. 544· οὕτω μετ’ ἀπαρεμ. ἀορ., ἀλλά τις εἴη εἰπεῖν Ἀτρεΐδῃ=ἀλλά τις πορεύοιτο, κτλ., Ὀδ. Ξ. 496. - Περὶ τοῦ Ὁμηρ. βῆ δ’ ἴμεν, κτλ., ἴδε ἐν λ. βαίνω. | 2. μετὰ μετοχ. μέλλ., Ἑλένην καλέουσ’ ἴε= ἐπορεύθη ὅπως καλέσῃ τὴν Ἑλένην, Ἰλ. Γ. 383.

Δ. ὡσαύτως ἐπὶ ἄλλων κινήσεων, πλὴν τῆς τοῦ βαδίζειν ἢ τρέχειν, οἷον ἐπὶ νηὸς ἰέναι=πορεύεσθαι ἐπὶ νεώς' συχνὸν ἐν τῇ Ὀδ. ἐπὶ τῆς πτήσεως τῶν πτηνῶν, Ὀδ. Χ. 304· ἐπὶ μυιῶν, Ἰλ. Β. 87 | 2. ἐπὶ τῆς κινήσεως πράγματός τινος, οἷον πέλεκυς εἶσι διὰ δουρός=ὁ πέλεκυς διέρχεται διὰ..., Ἰλ. Γ. 61· ἐπὶ νέφους, φαίνετ’ ἰὸν κατὰ πόντον Δ. 278· ἐπὶ τῶν ἀστέρων, οἷος δ’ ἀστὴρ εἶσι μετ’ ἀστράσι νυκτὸς ἀμολγῷ ἕσπερος Χ. 317· ἐπὶ τοῦ χρόνου, ἔτος εἶσι=θὰ παρέλθῃ, Ὀδ. Β. 89, πρβλ. 106 κἑξ.· φάτις εἶσι=φήμη διαδοθήσεται, Ψ. 362.

Ἐτυμ.: ἐκ τῆς ῥ. Ι (πρβλ. πληθ. ἴ-μεν), ἐξ ἧς καὶ ἴτης, ἰταμός, οἶμος, οἰμή, οἶτος· πρβλ. σανσκρ. i, êmi, πληθ. imas (eo πληθ. imus), itis (iter πορεία), êmas (ὁδός)· λατ. i-re· γοτθ. iddja.

Κλίση τοῦ ἔρχομαι καὶ εἶμι.

[ἰόντα μτχ. ἐνεστ. (Α 27)]
[ἴθι προστ. ἐνεστ. (Α 32)]
[ἤϊε, γ’ ἑν. πρτ. (Α 47)]
[ἰών, μτχ. ἀρσ. ἐνεστ. (Α 138 -Α 185)]
[ἴμεν, ἐπ. ἀντὶ ἰέναι, ἀπρφ. (Α 170)]