Κυριακή 3 Φεβρουαρίου 2013

πελάζω

(πέλας)'
Ι. ἀμεταβ., πλησιάζω, προσέρχομαι, ἔρχομαι πλησίον, μετὰ δοτ., πέλασεν νήεσσι Ἰλ. Μ. 112 || μεταφορ., πελάζειν τινὰ ὀδύνῃσι=φέρω τινὰ εἰς πόνους, εἰς ὀδύνας, Ἰλ. Ε. 766 || φυγᾷ μ’ οὐκέτι ... πελᾶτ’=δὲ θὰ μὲ  κάμνετε νὰ ἐξέρχωμαι ἐκ τοῦ σπηλαίου μου νὰ σᾶς κυνηγῶ (νὰ πλησιάζω πρός ἐσάς)

ΙΙ. μεταβατικὸν ἐνεργείας, μόνον παρὰ ποιηταῖς, φέρω πλησίον ἢ πρός τι, κάμνω τι ἢ τινὰ νὰ προσεγγίσῃ ἢ πλησιάσῃ, συχν. παρ’ Ὁμ., ἐπὶ τε προσώπων καὶ ἐπὶ πραγμάτων, [νέας] Κρήτῃ ἐπέλασσεν Ὀδ. Γ. 291· με ... γαίῃ Θεσπρωτῶν πέλασεν μέγα κῦμα Ξ. 315· τοὺς δ’ Ἰθάκῃ ἐπέλασσε φέρων ἄνεμος Ο. 482· Ζεὺς δ’ ἐπεὶ οὖν Τρῶάς τε καὶ Ἕκτορα νηυσὶ πέλασσε, ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἐγγίσαι ἐποίησεν, Ν. 1· νευρὴν μὲν μαζῷ πέλασεν τόξῳ δὲ σίδηρον Δ. 123· ἐπέλασσα θαλάσσῃ στῆθος, ἐν τῷ κολυμβᾶν, Ὀδ. Ξ. 350· πάντας ... πέλασε χθονὶ Ἰλ. Θ. 277· οὔδει τινὰ πελάσσαι Ψ. 719, κτλ.· ἱστὸν δ’ ἱστοδόκῃ πέλασαν Α. 434

ΙΙΙ.  ἐν τῷ παθ., ὡς τὸ ἀμετάβ. ἐνεργ., ἔρχομαι πλησίον, προσεγγίζω, πλησιάζω, κτλ., μετὰ δοτ., ἀσπίδες ... ἔπληντ’ ἀλλήλῃσι Ἰλ. Δ. 449., Θ. 63· πλῆτο χθονί, ἦλθε πλησίον τῆς γῆς (δηλ. κατέπεσε), Ξ. 438· οὔδεϊ πλῆντο αὐτόθι 468· σκοπέλῳ πεπλημένος Ὀδ. Μ. 108· ἀπολ., ἐπεὶ τὰ πρῶτα πέλασθεν (ἐπὶ τείχεσι) Μ. 420 | 2. πλησιάζω γυναῖκα (πρὸς συνουσίαν).

ἱστοδόκη

(ἱστός + δέχομαι)' ξύλον ἐξέχον κατὰ τὴν πρύμναν, ἐφ’ οὗ κατεβιβάζετο καὶ ἐστηρίζετο ὁ ἱστός' ἱστόν δὲ ἱστοδόκῃ πέλασαν προπόνοισιν ὑφέντες Ἰλ. Α. 434

Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012

στέλλω

στήνω, τοποθετῶ· μάλιστα δὲ στήνω ἐν τάξει, διευθετῶ, παρατάσσω, εὐτρεπίζω || ἐφοδιάζω, ἐξοπλίζω, ἐτοιμάζω || ἐπὶ πλοίου, ἐξαρτύω, τὸ ἐξοπλίζω || στόλον (στρατόν, στρατιάν) στέλλω=ἐτοιμαζω (παρασκευάζω, ἐξοπλίζω) στόλον ἤ στρατόν || μέσον, στέλλομαι=ἐτοιμάζω ἐμαυτόν, ἐτοιμάζομαι, ἐξοπλίζομαι, ἐνδύομαι || παθητικό, ἐτοιμάζομαι, ἐξοπλίζομαι, ἐνδύομαι ὑπό τινος.

ΙΙ. ἀποστέλλω εἰς πόλεμον, καὶ γεν. ἀποστέλλω, πέμπω || μέσο-παθ., ἐτοιμάζομαι δι`ἐκστρατείαν (διὰ πόλεμον), ἀναχωρῶ, ἐκκινῶ || ὃθεν, πορεύομαι, ἀπέρχομαι, ταξιδεύω.

ΙΙΙ. φέρω ἐπὶ τὸ αὐτό, συνάγω ἐπὶ τὸ αὐτό, φέρω τινὰ εἴς τινα τόπον.

ΙV. μέσον, στέλλομαί τινα=στέλλω καὶ προσκαλῶ τινα, στέλλω διά τινα
(ὠς τὸ μεταπέμπομαι).

V. ὡς ναυτικὸς ὃρος, ἱστία στέλλω=συστέλλω τὰ ἱστία, "μαζεύω τὰ πανιά" || γεν., συστέλλω, ἀναστέλλω, ἀναχαιτίζω, ἐμποδίζω || μέσον, ἁποφεύγω.

Ἐκ τῆς ΣΤΕΛ-, ΣΤΑΛ- παράγονται ὡσαύτως τὰ στάλ-ιξ, στάλ-ις, στόλ-ος, στελ-εόν, στέλ-εχος, στειλ-ειή, καὶ ἴσως στήλ-η πρβλ. Λατ. prae-stol-ari, stol-idus, stul-tus (πρβλ. stipes)· Ἀρχ. Γερμ. stil (st…el, stal-k)· stell-an (stellen)· Λιθ. stel-uti (bestellen).

ἱστίον

(ὑποκορ. τοῦ ἱστός μόνον κατὰ τύπον), ὕφασμα, σινδών || παρ’ Ὁμ. ἱστίον πλοίου, «πανί», καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον κατὰ πληθ. ἱστία, ἕλκον δ’ ἱστία λευκὰ... βοεῦσι=ἔσυρον ἐπάνω διὰ δερματίνων σχοινίων τὰ λευκὰ ἱστία, δηλ. «τὰ πανιά», Ὀδ. Β. 426· τέταθ’ ἱστία, ἦσαν τεταμένα, «τεντωμένα», Λ. 11 || πλήρεσιν ἢ ὅλοις ἱστίοις=«μὲ γεμᾶτα πανιά», μὲ ὅλην τὴν δύναμιν τοῦ ἀνθρώπου, παροιμία παρὰ Σουΐδ.· σπανίως κατ’ ἑνικ., ἐν δ’ ἄνεμος πρῆσεν μέσον ἱστίον Ἰλ. Α. 481.

ἐντός

ἐπίρ., (ἐν), λατ. intus, ἀντίθ. τῷ ἐκτός' ἐπὶ τόπου, μέσα, μέσα εἰς || ὡς πρόθ. μετὰ γεν., τείχεος ἐντὸς Ἰλ. Μ. 380, ἐντός ἐμαυτοῦ=εἰμαι εἰς τὸν ἑαυτόν μου, "στὰ καλά μου" || 2. ἐντεῦθεν μέρους τινός, πρὸς τὸ ἀπὸ ἐδῶ μέρος || μετὰ γεν., τὰ ἑντὸς τοῦ Ἃλυος ποταμοῦ=τὰ ἐντεύθεν τοῦ Ἃλυος ποταμοῦ.

ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, ἐντὸς οὐ πολλοῦ χρόνου, εἰς χρόνον ὀλιγώτερον ἀπό... , ἐντὸς χρονικοῦ διαστήματος, ἐντὸς εἴκοσιν ἡμερῶν.

πολυβενθής, ές

(πολύς + βένθος)' πολὺ βαθύς, ἃλς Ὀδ. Δ. 406· λιμὴν Ἰλ. Α. 432, Ὀδ. Κ. 125, Π. 324.

λιμήν

ὃ,τι καὶ νῦν, «λιμάνι» ἐνῷ ὅρμος εἶναι τὸ ἐσώτατον μέρος τοῦ λιμένος, ἔνθα τὰ πλοῖα προσορμίζονται καὶ ὅπου ἀποβαίνουσιν εἰς τὴν ξηρὰν οἱ ἐπιβάται, Ὅμ., ἴδε πρὸ πάντων Ἰλ. Α. 432, 435· ἀλλὰ μετέπειτα οὐδεμία τοιαύτη διάκρισις ἐτηρεῖτο || συχνάκις ἐν τῷ πληθ., λιμένες νηῶν ὄχοι Ὀδ. Ε. 404· λιμένες δ’ ἔνι ναύλοχοι αὐτῇ Δ. 846· λιμένες τε πάνορμοι Ν. 195 || μετὰ γεν. ἀντικειμ., λιμένες θαλάσσης, ὡς καταφύγια ἀπὸ τῆς θαλάσσης, Ὀδ. Ε. 418, 440.

ΙΙ. μεταφορ., καταφύγιον, τόπος εἰς ὃν ἀποσύρεταί τις.

(πιθ. ἐκ τῆς -ΛΙΒ, λείβω, πρβλ. λίμνη)

Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2012

βία

ἰων., βίη, ἐπ. δοτ., βίῃφι' σωματικὴ ἰσχύς, ῥώμη, δύναμις || συχνά ἐν περιφράσει μετὰ γεν. προσ., βίη Ἡρακληείος.

ΙΙ. βία, πρᾶξις βίας, ἐφαρμογὴ βίας, βίαιος τρόπος, ὕβρις τε βίη τε Ὀδ. Ο. 329· ἀλλὰ τὸ πλεῖστον κατὰ πληθ., ὡς Λ. 117., Π. 189· βίαι ἀνέμων Ἰλ. Π. 213 || βἰᾳ τινός=ἐναντίον τῆς θελήσεώς τινος, παρὰ τὴν θέλησιν αὐτοῦ.

γυνή

δωρ. γυνά, αἰολ. βανὰ' γυναίκα || ὁ Ὅμ. συχνάκις συνδέει τὴν λέξιν ταύτην ὡς τὸ ἀνήρ, μεθ’ ἑτέρου οὐσιαστ., γυνὴ ταμίη=ἡ οἰκονόμος, Ἰλ. Ζ. 390· δέσποινα, γρηΰς, ἀλετρίς, δμωαὶ γυναῖκες, κτλ.

ΙΙ. σύζυγος, σύνευνος, κατ᾿ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ παρθένος.

ΙΙΙ. γυνὴ θνητή, κατ᾿ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ θεά, Ξ. 315, Ὀδ. Κ. 228, κτλ.

IV. ἡ θήλεια, ἡ σύντροφος, τὸ «ταῖρι», ἐπὶ ζῴων.

εὔζωνος

ἐπικ. ἐΰζωνος, ον, (εὖ + ζώνη) καλῶς ἐζωσμένος, Ὅμ. (ἀλλὰ μόνον ἐν Ἰλ. Α. 429, Ψ. 261, 760, Ὁμ. Ὕμν. εἰς Δήμ. 212), ἀείποτε ὡς ἐπίθ. τῶν γυναικῶν (αἵτινες ὡσαύτως καλοῦνται βαθύζωνοι. καλλίζωνοι, βαθύκολποι) | 2. ἀκολούθως καὶ ἐπὶ ἀνδρῶν, ἐζωσμένος πρὸς γύμνασιν, ἐζωσμένος ἢ ἐνδεδυμένος ἐλαφρῶς πρὸς πορείαν, δραστήριος, ἐνεργητικός.